Do poemario Sonora
Se o que preguntas é
«ves fantasmas?»
a resposta é «non»
a resposta é
«fago uso dunha das fórmulas éticas da fala
daquela que se corresponde coa figura poética da vida,
podo situalas, as aparicións, na árbore e nas ribeiras
isto implica que
as miñas arterias deben contar con eles
todos os meus órganos deben contar con elas
darlles un lugar»
Se preguntas «ves fantasmas?»
a resposta é «non»
a resposta é «o idioma constrúe en min unha horta para os defuntos
eles/elas son a memoria un corazón e a linguaxe
todos os meus órganos lle ceden o lugar»
O ceo
con toda as súas luminarias xeómetras
non é diferente á árbore na que se che aparece
Estende a mao, agarra o norte
A noite é outra coa terra
*****
De momento
trato cunha maxestade
tratamos sobre un papiro con escrituras
o desenlace non me incomoda
o papiro nunca será meu
de momento
dou chegado ao fondo dos océanos,
antes de acordar
escribo catro liñas nas que relato
a cuestión sobre a que quero escribir,
a presión da auga nas miñas pálpebras
é moi molesta
regreso
non lembro o escrito no final dos mares
o río é un río
eterno
irrompe desde o ceo
cheo de troitas e salmóns.
Desexo compor un poema que escriba
que as ursas os salmóns as troitas e o río
son eternas
non me incomoda a orde das secuencias:
subo, contemplo un panorama, abro o libro
leo, pecho portas e ventás
miro no meu interior
leo na propia entraña a escritura que é máis íntima que o máis íntimo que eu poida concibir; esa folla con escrituras e mais eu recoñecémonos
o que me alerta é:
[ese papiro con escrituras que hiberna coma as ursas que devoran troitas e salmóns no río,
que irrompe desde o ceo, que é o cume dunha montaña desde a que eu contemplo un panorama
que sen dúbida me recoñece e eu verifícoa como se aceptan dúas entidades que nunca precisaron para comunicaren entre si a linguaxe articulada e son completamente íntimas e alleas]
esa escritura con forma de poema
de momento,
chámase Hades?
*****
1
Un fento abre a terra coa espiral pechada
eu durmo sobre esa terra
cedo o lugar
2
O paxaro é moralmente superior á posibilidade sapiens de reducir unha meniña á escravitude sexual
Unha lontra é moralmente superior á capacidade sapiens de extraer plusvalía das almas
O corpo dunha miñoca, moralmente superior ás infinitas posibilidades da avaricia
sen dereito a montaña é previa e superior ao dereito da miña pertenza
*****
Cae a noite
a luz única e feble
está sobre a páxina
nela un home dispón grandes lenzos
éncheos con terra da horta
que foi da casa
anoa os puntos cardinais
son vultos transportables
de lado dun gran valo de pedra
os ollos afanse na tebra ao fulgor das teas
o rigor
dará conta destas sacas
alzará os retallos
axítaos como o vento move as velas da nave
terra e cinza no ángulo da páxina
lévoa sobre o beizo
coma quen se adorna do pétalo dunha caléndula ou flor da marabilla
nunha das críticas o filósofo escribiu
que gritamos porque ao nacer somos sen defensa
porque amamos a saída
a evasión
o paso das fronteiras
o natal o loito son ingrávidos
a placenta que nos envolveu e a terra que se desprende
o desexo
*****
para Alba Cid
Elixín os anos de Tobías
a idade perfecta
para coñecer como arde o corazón
e o poder do fel que abre a visión sen cólera
Do anxo
imitei un camiñar na punta dos pés
non escribín
«os grandes mestres da pintura coñécenme»
Sabemos do desexo cando se abre en nós
non verei os minaretes de Herat
irei nun taxi cara ao aeroporto pola Sheikh Zayed Road
non escribirei
«as torres do golfo coñécenme»
Todos os meus pretéritos son perfectos
a todos lles son allea,
os meus pés non se suceden
pérdense
nas fragas queimadas
nas cinzas que se camiñan sen sandalias
e son amables
coma un resplandor de ánimas
que ao raiar a alba
desaparecen
Chus Pato (Ourense,1955) é autora de doce poemarios, publicados entre 1991 e 2023, polos que recibiu varios galardóns como o Losada Diéguez, o Premio da Irmandade do libro, o Premio da crítica de poesía galega, o Clara Campoamor ou o Premio da Crítica de Galicia na modalidade de Creación literaria. Destacamos a pentaloxía Decrúa, antes método que inclúe m-Talá, Charenton, Hordas de escritura, Secesión e Carne de Leviatan e tamén o seu último libro Sonora que se alzou co Premio Nacional de Poesía 2024. Sete dos seus libros foron traducidos ao inglés por Erin Moure e publicados en Gran Bretaña, USA e Canadá; outros foron publicados en países como Arxentina, Portugal, Holanda, Bulgaria e Francia. Seleccións dos seus poemas foron traducidos ao catalán, éuscaro, castelán, polaco, árabe clásico, francés, romanés , ruso, alemán, e esloveno. A súa obra foi recollida en decenas de antoloxías nacionais e internacionais. Participou en múltiples festivais tanto no continente americano como en Europa, África e Asia. No 2015, a súa voz foi incorporada ás gravacións da Wood berry Poetry Room de Havard. O 23 de setembro do 2017 ingresou como membro de número na Real Academia Galega. No 2022 leu na cidade de Ptuj a súa Carta aberta a Europa. A editorial Ultramarinos publicou catro volumes de Poesía reunida de Chus Pato un proxecto que presenta a súa obra traducida ao español por Gonzalo Hermo. Viven preto da fraga de Catasós, onde se conservan os castiñeiros máis altos de Europa.
Farol: Journal of literature and other arts 